ÇOCUKLARIN GELİŞİMİ ve BAKIMINA YÖNELİK YAŞAM ÇEVRELERİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ: İzmir’de Çocukların Açık Alan Erişilebilirliği ve Kullanımları, 2019- 2022

   Çocukların sağlıklı gelişimi için açık ve yeşil alanları özellikle fiziksel aktiviteleri için kullanmaları ve “evlerine yakın” mesafede buralara erişimleri istenir. Ayrıca ebeveynlerin yaşam çevrelerini seçerken çocuk bakımı sorumluluklarına destek olacak açık alan ve hizmet alanlarına ‘yakın’ olmayı öncellemesi beklenir. Yaşam kalitesi beklentilerinde çocukların “iyi olma hallerini” destekleyecek bu tür alanların “erişilebilir” ve kullanılabilir olması temel bir ihtiyaçtır, ancak gerçekte buna tüm çocuklar ve ebeveynler erişememektedir. Dönemin iktisadi-siyasi eğilimleri altında şekillenen yaşam çevrelerinin özelliklerini bireyler, toplum içinde anlam bulan yaş, toplumsal cinsiyet, gelir düzeyi gibi özellikleriyle ilintili olarak farklılıklarla ve günlük yaşam kaliteleri olarak deneyimler. Ancak yaşam çevrelerinin plan ve tasarımı sebebiyle de, özellikle düşük gelirliler, çocuklar, yaşlılar, engelliler ve çocuklu kadınlar temel ihtiyaçlarına “ev yakınında” erişim ve kullanımlarında hakkaniyetsizliklerle karşılaşır. Yaşam çevrelerinde bu ihtiyaçların sağlan(a)maması toplumsal adalet hissini zedelerken, bu çevrelerin plan ve tasarımına yönelik kamusal kaynaklar israf edilmiş ve özellikle çocuklar ve çocuklu kadınlara bağlı toplumsal beşeri sermaye riske sokulmuş olur.

   Bu riskleri azaltmak için projemiz, yaşam çevrelerinin fiziksel ve sosyal çevre özelliklerinin çocukların açık-yeşil alanlara erişebilirlik ve kullanım hallerini ve niyetlerini nasıl etkilediğini tespitle değerlendirecektir. Projemizde “çocuk,” 0-12 yaş nüfus grubudur.. “İhtiyaca dayalı hakçalık” yaklaşımının uygulanması, kent ölçeğindeki nesnel verileri kullanan uluslararası çalışmalarda yaygınken; projemiz yaşam çevrelerini birbiriyle ilintili çoklu sosyo-mekânsal (kent, mahalle, açık alan ve birey gibi) ölçekler olarak ve bu ölçeklerdeki yaşam alanlarının nesnel ve algısal çevre özelliklerini birbiriyle ilişkilendirerek ölçüp değerlendiren; ayrıca çocukların ve çocuklu kadınların kendi yaşam çevreleriyle ilintili kendi yapabilirliklerini değerlendirmelerini bu çevrelerin plan ve tasarımının hakça geliştirilmesi yönündeki önerilerle bütünleştirecek ilk çalışmalardan olacaktır.

Proje Yürütücüsü: Doç.Dr. Fatma ŞENOL (İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü)

 Araştırmacılar:

1) Prof.Dr. A. Özlem Önder (Ekonometrist, Ege Üniversitesi)

2) Doç.Dr. Burcu Şentürk (Sosyolog, Ege Üniv.)

3) Öğr.Görevlisi Dr. İpek Uzun Kaştaş (Peyzaj mimarı, İzmir Ekonomi Üniv.)

4) Öğr. Görevlisi Dr. Sevim Pelin Özkan (Şehir Plancısı, İzmir Demokrasi Üniv.)

5) Ar.Gör.Dr. İlgi Atay Kaya (Şehir Plancısı, Dokuz Eylül Üniv.)